Historisch overzicht

Al meer dan vijftig jaar organiseren de inwoners van Tourinnes-la-Grosse en de omringende dorpen samen tentoonstellingen van beeldende kunst, voorstellingen, concerten en animatie. 

Om de oorsprong daarvan te begrijpen, moeten we kijken naar Maximilien van der Linden, die Max of Miqui werd genoemd (1922-1999). Het hele project is onverbrekelijk verbonden met zijn ‘schepper’. Max werd geboren in het ‘kasteel’ van Nodebais. Op het einde van zijn middelbare school wilde hij priester worden, maar hij begreep algauw dat het toch niets voor hem was. Na een korte tijd aan de katholieke universiteit van Leuven sloeg hij eindelijk de richting in van het artistieke, dat hem altijd al had aangetrokken. Hij schreef zich in aan ‘La Cambre’, de hogeschool voor beeldende kunsten, en ontdekte daar stilaan zijn uitdrukkingsmiddel, de keramiek. Hij maakte weldra deel uit van het kunstenaarsmilieu en knoopte er levenslange vriendschappen aan. Nadat hij in 1950 zijn diploma had gehaald, werkte hij een tijdje in de porseleinfabriek van Baudour. Toen hij terugkeerde naar Nodebais om daar zijn atelier te vestigen, wilde Max zijn culturele ervaring delen met jongeren uit alle milieus, in die nog erg geïsoleerde boerenwereld. Om hem heen ontstond een groep die muziek of toneel wilde maken en die sprekers uitnodigde over de meest diverse onderwerpen. Max was zelf muzikant en hij droomde ook vanaf de jaren ’60 om samen met vrienden concerten en voorstellingen te organiseren in de kerk van Tourinnes-la-Grosse, die toen pas was gerestaureerd. Samen met een amateurorkest werd gewerkt aan een cantate van Bach. Het eerste ‘geestelijke concert’ vond in de Sint-Martinuskerk plaats op 14 maart 1965 – en dus nog niet in november. Er volgden andere concerten ter gelegenheid van religieuze feesten of andere evenementen. Het koor werd Chorale des Concerts de Tourinnes gedoopt en kreeg meer en meer faam. Ondanks het succes was er niet genoeg aandacht van de dorpelingen, die Miqui toch op de eerste plaats wilde bereiken. Hij was zich erg bewust van die realiteit en programmeerde het concert in 1968 tijdens de kermis die elk jaar veel lokaal volk trok op 11 november, het feest van Sint-Martinus, de beschermheilige van de parochie. Tegelijkertijd organiseerde hij culturele en feestelijke evenementen die over vier weekenden werden gespreid. En dat was het begin van de Sint-Martinusfeesten! 

De eerste jaren ging het er informeel aan toe, met veel goede wil en inzet van de deelnemers en hun vrienden. Maar door het succes van het evenement werd meer structuur noodzakelijk. Daarom werd in 1970 de vzw Les Amis de Tourinnes opgericht, en deze coördineert nog steeds het project. In de loop der tijd kwamen er nieuwe leden bij, die voortdurend nadachten over de doelstellingen en activiteiten, waardoor de duurzaamheid gewaarborgd werd. Er werden drie luiken ontwikkeld: de tentoonstellingen, het collectieve muzikale evenement en de animatie. De eerste exposities omvatten oude en hedendaagse werken, heel diverse technieken, gevestigde kunstenaars en amateurs, uit het dorp en van elders. Vandaag zien we dit soort parcours vaak, zowel in steden als op het platteland, maar in 1968 was het een origineel initiatief. De pers was er enthousiast over. Het succes groeide. Door die ontwikkeling groeide ook het aantal locaties. In het begin was alles geconcentreerd in Tourinnes-la-Grosse en Nodebais, maar stilaan kwamen er ook tentoonstellingen in hoeven en huizen in Beauvechain, La Bruyère, L’Écluse, Hamme-Mille en Nethen. Vanaf 1998 liet het organisatiecomité zich begeleiden door curatoren, elk jaar andere. Die nodigden telkens een tiental gereputeerde kunstenaars uit om iets te maken rond het thema voor de officiële Kunstexpo’s. Parallel daarmee exposeerden de voorbije jaren meer dan 200 kunstenaars op meer dan 100 privé-locaties.

Wat het theater betreft: dat zit al even lang in het DNA van de inwoners van Tourinnes als men kan teruggaan in de geschiedenis. Het was logisch dat het ook een plaats kreeg binnen de Feesten. In 1975 werd een eerste collectief muzikaal evenement gecreëerd: Martin de Tours. Het werd gespeeld door lokale acteurs, een orkest, het koor en de fanfare, met de steun van een paar beroeps. Het was het begin van een lange, ononderbroken reeks, die gedragen werd door het enthousiasme van alle deelnemers, zichtbaar of achter de schermen, die bereid waren om alle uitdagingen aan te gaan om elk jaar het ‘wonder van Sint-Martinus’ te laten plaatsvinden!

En dan zijn er nog de talrijke activiteiten (concerten, lezingen, pop-up bars…) die de dorpelingen en hun vrienden bijeenbrengen in een aanstekelijke gezelligheid, die steeds meer volk aantrekt. Terwijl de Feesten in het begin alleen een lokaal publiek bereikten, komen er nu bezoekers uit heel België en zelfs van over de grenzen, dankzij de kwaliteit en originaliteit van de tentoonstellingen en evenementen. Het is een paradox, want Miqui wilde al die culturele activiteiten binnenbrengen in een destijds nog geïsoleerd dorp, maar vandaag ontdekt een stedelijk publiek in Tourinnes soms de laatste experimenten van de hedendaagse kunst.

Danielle Maloens Bertrand, historica